Je ziet ze overal, de elektrische fiets met middenmotor. Sinds een aantal jaar groeit het aandeel e-bikes met middenmotor explosief. Hoe komt dat? Wat maakt dit type elektrische fiets zo populair?
Elektrische fietsen met een middenmotor zijn gemiddeld 63% duurder dan alternatieven met een voorwielmotor. De extra kosten worden voor veel fietsers goed gemaakt door de prettige rijervaring die een middenmotor levert. Voordelen: keuze uit krachtige motoren met de beste trapondersteuning. Fijne wegligging en daardoor makkelijk sturen. Geen sliprisico en eenvoudig te onderhouden.
Hier kun je meer lezen over de prijs van een elektrische fiets.
Elektrische fiets met middenmotor, het meest gekozen
Cijfers van het GFK laten zien dat in 2017 63% van alle verkochte e-bikes was uitgerust met een middenmotor. Het jaar daarvoor was dat nog maar 57%. Het stijgende aandeel van de middenmotor zie je terug in het dalende aandeel van de voor- en achterwielaandrijving op nieuw verkochte elektrische fietsen.
Maar waarom wordt er dan vaker voor een middenmotor gekozen? Laten we eerst is kijken naar wie die fietsen met middenmotor maken.
Middenmotor: door gespecialiseerde fabrikanten gemaakt
Moderne elektrische fietsen met middenmotor worden gemaakt door samenwerkende fietsfabrikanten en fabrikanten van kant-en-klare de motorsystemen.
Ontwerpers van middenmotorsystemen (zoals Bosh, Yamaha en Shimano) maken los van de fietsfabrikanten (zoals Batavus en Gazelle) complete aandrijvingssystemen voor elektrische fietsen. Denk hierbij aan Bosch’s active line.
Deze motorbouwers leveren dan perfect op elkaar afgestemde sets met de kernonderdelen van een elektrische fiets aan de grote fietsmerken.
Met een kant-en-klaar pakket van: middenmotor (drive unit, aldus Bosch), accupack en boordcomputer (display) ontwerpen de fietsfabrikanten op hun beurt een elektrische fiets.
Geavanceerde snufjes zoals trapkrachtondersteuning en verbeterde accuduur en accumanagementsystemen komen daarbij voornamelijk uit de koker van de fabrikanten als Bosch en Yamaha.
Deze samenwerking leidt vaak tot elektrische fietsen met middenmotor. En die vallen in de smaak bij fietsers, zoals de verkoopcijfers laten zien.
Waarom maken de fietsfabrikanten die elektronische onderdelen niet zelf?
Het ontwerpen en produceren van de hoogwaardige elektronica zoals in elektrische fietsen is een specialisme. Bedrijven als Bosch en Yamaha maken al decennia elektromotoren en zijn gespecialiseerd in mechanische aandrijving en accu-optimalisatie.
Het zou voor bijvoorbeeld een merk als Gazelle een enorm risico zijn om zelf middenmotoren te gaan bouwen terwijl zij hier als bedrijf geen ervaring mee hebben. Wat Gazelle wel heel goed kan is fietsen ontwerpen en produceren. Op deze manier is er een symbiose ontstaan tussen fiets- en elektronicafabrikanten die tot nu toe succesvol uitpakt.
Maar bijvoorbeeld Sparta heeft toch zijn eigen ION-lijn? En Giant maakt de syncdrive? Ja dat klopt, maar nog steeds zijn het niet die bedrijven zelf die de elektronica maken: Sparta laat de motor, accu en regelelektronica in de ION-lijn ontwerpen door 3T. En zo is Giant syncdrive een etiket over een Yamaha-motorsysteem.
Voor bijna elk fietsenmerk zijn de fietsen met middenmotor de focuscategorie. Bij de verschillende fietsenmerken zie je ook een variatie aan middenmotormerken en -modellen.
Bekende merken en modellen van de middenmotor
De bekende fabrikanten van middenmotoren met trapondersteuning maken meestal 1-3 modellen aandrijvingssets en onderscheiden de modellen het doel. Zoals aandrijving van rustige en comfortabele stadsfietsen, sportieve tourfietsen of snel accelererende mountainbikes, tot het voorstuwen van speed pedelecs tot 45 km/u. Ik heb de specificaties van bekende motoren van de grotere merken op een rijtje gezet.
| Merk | Model | type e-bike | max. ondersteuning | vermogen | versnellingsopties | terugtraprem |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bosch | Active Line | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur of naaf | optioneel, mits naafversnelling |
| Bosch | Active Line Plus | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur of naaf | optioneel, mits naafversnelling |
| Bosch | Performance Line | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur of naaf | nee |
| Bosch | Performance Line | s-pedelec | 45 km/u | 350 W | derailleur | nee |
| Bosch | Performance Line CX | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Yamaha | PW-X | e-bike (sport) | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Yamaha | PWseries SE | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Yamaha | PWseries TE | e-bike (comfor) | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Sparta ION | model per fiets | alle | 25 - 45 km/u | 250/400 W | derailleur of naaf | nee |
| Shimano Steps | City | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur of naaf | nee |
| Shimano Steps | MTB | e-bike (sport) | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Bafang | e-bike | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur of naaf | nee |
| Panansonic | Center Unit System | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Panansonic | Center Unit System | s-pedelec | 45 km/u | 400 W | derailleur | nee |
| Giant | SyncDrive Life | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Giant | SyncDrive Sport | e-bike | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
| Giant | SyncDrive Pro | e-bike (sport) | 25 km/u | 250 W | derailleur | nee |
Je ziet dat er overlap is in de specificaties. Dit komt voor een deel door de regelgeving met de opgelegde begrenzing en maximaal toegestane accuvermogen.
Rijervaring met middenmotor
De rijervaring is waar het uiteindelijk allemaal om draait. Juist bij elektrische fietsen met een middenmotor wordt de algemene rijervaring vaak het best beoordeeld. Binnen de e-bikes met middenmotor zitten ook nog verschillen in ervaring. De meest merkbare is hoe de de trapondersteuning gereguleerd wordt. Met rotatiesensor of trapkrachtsensor?
Het voelt het meest als normaal fietsen
Een ebike middenmotor zet kracht op de trapas en dus op de ketting. Net als je zelf zou trappen. Dit geeft het meest natuurlijke gevoel vergeleken met motoren op het voor- of achterwiel.
De motor zit in het midden en onderop de fiets. Daar merk je niet veel van omdat het zwaartepunt centraal is.
Trapkrachtondersteuning in de middenmotor maakt het fietsen licht
Niet iedere elektrische fiets met middenmotor heeft een trapkrachtsensor maar bij de varianten die dat wel hebben voelt het trappen licht aan. In plaats van dat de motor je het gevoel geeft dat er extra gas gegeven wordt, krijg je het gevoel dat het trappen heel licht is.
Met een middenmotor is het ook fijn fietsen door heuvelachtig terrein, mits wederom de motor over trapkrachtondersteuning beschikt.
Ook wegrijden bij stoplichten is prettig met een middenmotor omdat die direct ondersteuning kan geven.
Negen voordelen van een elektrische fiets middenmotor
- Krachtig: middenmotoren brengen hun kracht efficient over op trapas van de fiets. Er gaat bijna geen kracht verloren.
- Trapondersteuning: Een fiets die écht meehelpt met trappen. Dat is trapondersteuning. Je moet het verschil tussen fietsen met en zonder trapondersteuning zelf ervaren om precies het verschil te voelen. Trapondersteuning geeft continue een heel licht en stabiel trapgevoel. Hier lees je hoe trapondersteuning precies werkt.
- Stuurt prettig: Elektrische fietsen met een voorwielmotor voelen zwaarder aan bij het sturen. Dat komt omdat de voorwielmotor voor aanzienlijk wat extra kilo’s voor op de fiets zorgt. Dit is bij een middenmotor niet het geval.
- Geen sliprisico: Nog een nadeel van voorwielmotor is dat de motor iets teveel kracht kan geven terwijl er niet genoeg druk op het voorwiel staat. Dan kan het voorwiel gaan slippen. Dit kan gebeuren tijdens het maken van een bocht en dan glijd je onderuit. Voorwielmotoren worden ook steeds beter, dus het is niet zo dat dit een heel groot probleem is en heel vaak gebeurd. Het is echter wel een mogelijk probleem dat een middenmotor niet heeft.
- Voelt natuurlijk aan: Kracht komt via de ketting op het achterwiel, precies zoals wanneer je zelf trapt. Daarmee voelt de aandrijving natuurlijk omdat er geen extra kracht direct op het voor- of achterwiel wordt gezet.
- Goede wegligging: Laag en centraal zwaartepunt. Doordat de motor midden-onderaan de e-bike is geplaatst wordt het extra gewicht (~3 kg) verwaarloosbaar in de rijervaring.
- Makkelijk onderhoud: De middenmotor, in tegenstelling tot een voor- achterwielmotor, zit niet in de weg met banden plakken.
- Vrijheid om versnellingstype te kiezen: Een elektrische fiets met achterwielmotor is altijd aangewezen op een derailleurversnelling. Een middenmotor laat opties open voor een derailleurversnelling of een naafversnelling. De opties die fabrikanten aanbieden lopen erg uiteen. Duidelijk is dat Bosch de keuze bij de klant laat.
- Doorgaans grotere actieradius: omdat het gewicht beter verdeeld is, is een middenmotor meestal energiezuiniger. Je komt verder op één acculading.
Vijf nadelen van een elektrische fiets middenmotor
- Motorgeluid: Middenmotoren maken geluid. Dat komt door het tandwielsysteem dat er in verwerkt zit. Het soort geluid en het geluidsniveau loopt uiteen en verschilt per model. De enige oplossing is om het zelf te ervaren met een proefrit en dan te beoordelen hoe storend het ratelen, piepen of brommen werkelijk is. Fabrikanten als Bosch doen er alles aan om het geluidsniveau zo laag mogelijk te krijgen; door extra isolatie in de kap te verwerken en stillere onderdelen te gebruiken.
- Veel kracht op de ketting, meer slijtage: De motor zet direct kracht op de ketting. Veel meer dan dat je als berijder zelf kan doen. Deze extra kracht vraagt veel van de ketting vormt een grote factor voor slijtage van de ketting. Gelukkig weten de fietsfabrikanten dit ook en worden elektrische fietsen met middenmotor uitgerust met speciale kettingen: dikker en van extra hard staal. Of vervangen met een aandrijfriem.
- Gevoelig voor water: Inmiddels wordt dit steeds beter, maar middenmotor kunnen niet goed tegen vocht. Het spatwaterdicht krijgen van de kast om de motor lukt wel, maar het echt waterdicht maken is bijna onmogelijk omdat het geen gesloten systeem is: de ketting komt uit de motor. Een elektrische fiets kan tegen regen, of door een plas rijden, maar waterschade aan de middenmotor blijft een probleem.
- Instaphoogte nooit héél laag: Zoek je specifiek een elektrische fiets met een (hele) lage instap dan is voor- of achterwielmotor waarschijnlijk een betere optie. Doordat de middenmotor op de trapas zit blijf dit altijd een (klein) obstakel.
- Prijs: Elektrische fietsen met middenmotor zijn duurder dat modellen met een voorwielmotor. Dat komt omdat fietsen met een voorwielmotor makkelijker te bouwen zijn, de motor minder opties heeft en simpeler in elkaar zit.
Wat kost een fiets met middenmotor opgeveer?
Ik heb de prijs van de 18 meest verkochte fietsen bekeken bij verschillende aanbieders, per type motor.
Je ziet een duidelijk prijsverschil tussen de fietsen op basis van motorpositie. Het goedkoopst is een elektrische fiets met voorwielmotor, daarna de middenmotor: gemiddeld €835 (63%) duurder dan de voorwielmotor. Het duurste zijn e-bikes met achterwiel motor. Die laatste categorie schiet zover uit omdat populaire speed-pedelec modellen zoals de Stromer een achterwielmotor hebben.
Deze speed pedelecs drijven de gemiddelde prijs hard op. Maar zonder speed pedelecs is deze vergelijking niet te doen. Er zijn maar weinig elektrische stadsfietsen (< 25 km/u) met achterwiel motor.
