De actieradius van je elektrische fiets: tips en berekening

De actieradius van een elektrische fiets is het aantal kilometer dat je met een volle accu kunt fietsen zonder op te laden. Hoever dit precies is verschilt per fiets en zelfs per rit. Verschillende factoren bepalen samen hoe ver je komt. Sommige invloeden kun je niks aan doen, andere heb je juist totaal zelf in de hand.

In dit artikel lopen we stap-voor-stap door de factoren die de maximale fietsafstand beinvloeden en laten we je zien hoe je zo ver mogelijk komt met iedere acculading. Ook bekijken we hoe ver e-bikes werkelijk komen vergeleken met wat de fabrikant beweert. Tenslotte laat ik ook zien hoe je zelf de actieradius van een elektrische fiets berekent.

E-bike actieradius: kort door de bocht

• Fabrikanten zijn te optimistisch over de actieradius van hun e-bikes en accu’s.
• Je kunt zelf het bereik van je elektrische fiets verbeteren door slimmer te fietsen.
• Je kunt de actieradius van een elektrische fiets berekenen

De actieradius van een elektrische fiets is afhankelijk van zoal:

• De capaciteit van de accu
• Bandenspanning
• Het gewicht van de fietser
• Hoeveel wind er staat
• Wat de buitentemperatuur is
• De leeftijd van de accu
• Het landschap en het wegdek waarop gefietst wordt
• Hoe de versnellingen worden gebruikt tijdens het fietsen
• Gekozen niveau van trapondersteuning
• Hoe vaak je stopt en weer wegrijdt gedurende een fietstocht

Voorkom teleurstelling: geloof niet direct wat de fabrikant beweert over de actieradius

Ik hoor veel verhalen van mensen die een elektrische fiets hebben aangeschaft en na een aantal ritjes teleurgesteld zijn over hoe snel de batterij telkens leeg gaat. Dit is een veelgehoorde klacht. Er zijn twee redenen voor dit probleem:

1. Fabrikanten testen hun elektrische fietsen testen onder ideale omstandigheden die in werkelijkheid nooit voorkomen.
2. Elektrische fietsers weten niet altijd hoe ze energie-efficiënt fietsen en verbuiken daarom onnodig veel energie.

1. Fabrikanten zijn niet realistisch in hun tests en beloven te veel

De aangegeven accucapaciteit die fabrikanten van elektrische fietsen meegeven moet je met een flinke korrel zout nemen. De consumentenbond maakte uit hun tests op dat er grote verschillen bestaan tussen de door de fabrikant aangegeven actieradius en de daadwerkelijk behaalde.

Dat komt voornamelijk omdat fabrikanten hun e-bikes testen onder de meest ideale omstandigheden die in werkelijkheid niet voorkomen. Met auto’s en de door de fabrikant opgegeven benzineverbruik is dit hetzelfde.

Bovendien bestaan er verschillen tussen de behaalde actieradius van verschillende elektrische fietsen met dezelfde accucapaciteit!

De volgende tabel laat de resultaten zien laten zien hoever verschillende modellen elektrische fietsen komen bij intensief gebruik op het zelfde parkour.

Model	Prijs	Accucapacteit (Wh)	Actieradius	km/100 Wh	Wh/Km	Euro/km
Klever X commuter	€3,599	360.00	38.90	10.80	9.25	€93
Hercules Futura Gates f8	€3,299	500.00	61.00	12.20	8.20	€54
Batavus Wayz E-go	€2,599	400.00	61.00	12.20	6.56	€43
BSP E-Volt MONO ES-10	€2,699	416.00	57.00	13.70	7.30	€47
Cube Travel Hybride Pro	€2,799	500.00	62.00	12.40	8.06	€45
Trek TM450+	€2,749	400.00	49.80	12.80	8.03	€55
Bulls Lacuba Evo 8	€3,399	650.00	65.00	10.00	10.00	€52
Flyer T8.1 Comfort	€3,399	540.00	53.00	12.70	10.19	€64
Dutch ID City 8	€2,699	416.00	53.00	12.70	7.85	€51
Gazelle Orange C330	€2,849	400.00	54.00	13.50	7.41	€53
Kalkhoff Select S8	€2,999	615.00	66.00	16.50	9.32	€45
Bikkel Ibee Dynamic 1	€2,299	418.00	59.10	14.10	7.07	€39
Speer Vier	€2,199	562.00	73.00	13.00	7.70	€30
RAP Suburb Silent Drive	€1,799	417.00	44.40	10.60	9.39	€41
Gazelle Miss Grace +	€2,499	400.00	54.00	13.50	7.41	€46
Pegasus Sienna	€2,399	400.00	47.10	11.80	8.49	€51
QWIC TREND MN7.2 HS11	€2,349	375.00	46.90	12.50	8.00	€50
Kalkhoff Agattu i7 Benelux	€2,299	522.00	62.50	16.10	8.35	€37
Sparta RS5	€2,249	522.00	50.50	9.70	10.34	€45
Trek TM400+	€2,499	400.00	58.00	14.50	6.90	€43
Sparta M7s	€2,499	416.00	57.60	13.60	7.22	€43
Gazelle Puur NL	€1,949	396.00	41.60	10.50	9.52	€47
Rap City 7	€1,499	370.00	43.70	11.80	8.47	€34
Batavus Ways E-go deLuxe	€2,049	396.00	32.00	8.10	12.38	€64
Union Fast	€1,599	450.00	42.60	9.50	10.56	€38
Batavus Wayz E-go Comfort	€1,899	417.00	43.00	10.30	9.70	€44
Qwic Premium N7.1	€1,999	375.00	40.70	10.90	9.21	€49
gemiddeld:	€2,488	445.67	52.50	12.22	8.62	€48.26

Zoals je ziet is de grootte van de accu medebepalend voor de prijs van de e-bike. Hier lees je meer over hoe de prijs van een elektrische fiets tot stand komt.

2. Nieuwe elektrische fiets-eigenaren moeten nog leren hoe ze energie-efficiënt fietsen

Als je voor het eerst op een elektrische fiets rijdt is het even wennen. Je moet leren de fiets aan te voelen zodat het gedrag van de motor en de trapondersteuning voorspelbaar worden.

Daarna is het verstandig om je eens in de technische werking van de fiets te verdiepen. Dit helpt je namelijk om te begrijpen hoe een elektrische fiets functioneerd en elektrische energie inzet om jou te helpen fietsen.

Veel elektrische fietser verdiepen zich echter nooit in de werking van hun e-bike en weten daarom niet hoe ze efficient met de acculading omgaan.

Daarom deze middenweg…

Zonder teveel technische details, leg ik in dit artikel leg uit hoe je energie-efficiënt fietst op een elektrische fiets en daarmee de actieradius vergroot.

Er is een aantal punten om rekening mee te houden in je fietsgedrag. Daarnaast is er ook nog een reeks invloeden waar je zelf niets aan kunt doen, maar die wel bepalend zijn voor de gehaalde actieradius.

Wat betekent ‘actieradius’ eigenlijk?

Eerst even de basics.

De radius van een cirkel is de lijn van het midden van de cirkel naar de rand. De helft van de diameter (doorsnede) dus.

Als je het maximale bereik van je elektrische fiets ziet als een rechte lijn, zou je op de kaart dus een cirkel kunnen tekenen met als radius het bereik van je elektrische fiets en je vertrekpunt als middelpunt. Je kunt dan overal binnen die cirkel komen op één lading van de accu je elektrische fiets.

In de praktijk fiets je niet in een rechte lijn want je bent afhankelijk van hoe de wegen en fietspaden zijn aangelegd, dus in werkelijkheid kom je hemelsbreed minder ver en is je actieradius geen mooie cirkel.

Houd er rekening mee dat als je je route uitzet op basis van een actieradius dat je ook nog terug moet. Met dat gegeven kun je dus maximaal maar half zo ver fietsen vanaf je vertrekpunt.

Wat beïnvloedt de actieradius van een elektrische fiets?

De energie-inhoud (capaciteit) van de accu bepaalt voor het grootste deel de actieradius. Maar er is nog een aantal factoren die stuk-voor-stuk invloed hebben op hoever je komt met één acculading.

Hieronder vind je de 12 belangrijkste.

1. Bandenspanning – Zachte banden geven onnodig meer weerstand

Banden die niet hard genoeg zijn opgepompt geven meer rolweerstand. Die extra weerstand leidt tot merkbaar veel extra energieverbruik tijdens het fietsen. Veel (elektrische) fietsers rijden op te zachte banden zonder dat ze het doorhebben. Terwijl het makkelijk te verhelpen is.

Controleer daarom regelmatig de bandenspanning. Eigenlijk altijd voor een lange rit. Hoe hard de band moet zijn staat aan de buitenkant van de buitenband. 3,5 – 4 bar is gebruikelijk. In dit artikel lees je alles over de bandenspanning van elektrische fietsen.

2. Leeftijd accu – Accu’s verouderen door gebruik en houden steeds minder energie vast

Accu’s verliezen met elke laadcyclus een klein beetje van hun maximale capaciteit. Dit komt doordat de chemische samenstelling verandert. Er vormen zich in de individuele batterijcellen ophopingen en afzettingen die de efficiëntie en capacteit verminderen.

Na een aantal jaar opladen en leegrijden zal je merken dat de accu bijvoorbeeld nog maar 70% van de capaciteit levert vergeleken met de nieuwstraat en de actieradius is nu dus 30% verlaagd.

Dit verouderingsprocess is inherent aan Li-ion-batterijen en niet te voorkomen. Wel heb ik een paar tips om zo goed mogelijk met je accu om te gaan bij het opladen, en er over de jaren het meeste uit te halen.

3. Constante snelheid – Veel starten en stoppen beperkt je actieradius

Remmen, stilstaan en daarna weer wegrijden kost extra energie en verkort de actieradius. Als je dit vaak doet gaat de accu van je e-bike snel leeg.

Natuurlijk kun je hier niet altijd wat aan doen want voor een rood stoplicht moet je stoppen. Maar wat wel kan is routes door de binnenstad (waar je veel stoplichten tegenkomt) vermijden indien mogelijk. Lange rechte fietspaden waar je flink door kunt fietsen zijn ideaal voor de elektrische fietser.

4. Efficiënt schakelen – Schakel netjes op als je optrekt en je komt verder

Als je fietst in een te zware of te lichte versnelling verspil je energie en raakt de batterij sneller leeg dan nodig. Je kunt dit vergelijken met een auto. Trek op in de lichtste versnelling en schakel telkens naar een hogere versnelling naarmate het toerental hoger wordt.

Fiets dus niet weg bij het stoplicht in een hoge versnelling. Een elektrische fiets kan dit wel, maar verbruikt daarbij veel meer energie. Je verkleint daarmee de actieradius.

Goed schakelgedrag vereist wat oefening en ‘feeling’ met de e-bike. Maar als je meer uit iedere batterijlading wilt halen en je de uiteindelijke levensduur van je batterij wilt vergroten is goed schakelen een must.

Een alternatief voor zelf schakelen in automatisch schakelen. Er komen steeds meer elektrische fietsen op de markt die over een automaat beschikken en het schakelen uit handen nemen van de berijder. Dat heeft als voordeel dat je niet meer na hoeft te denken over het schakelen en de fiets energiezuinig rijdt.

5. Trapfrequentie – Let op het aantal trapbewegingen per minuut op een e-bike zonder trapkrachtsensor

De computer in je elektrische fiets regelt onder andere de mate van trapondersteuning. Hoeveel ondersteuning de motor moet leveren berekent de computer met sensoren die jouw inspanning meten.

Veel elektrische fietsen hebben alleen een rotatiesensor en geen trapkrachtsensor. Met alleen een rotatiesensor moet de computer benaderen hoe hard je werkelijk trapt. Deze benadering gaat op basis van het aantal rotaties van de trappers per minuut.

Op iedere elektrische fiets wordt dus gemeten hoeveel keer per minuut je trapt. De computer denkt dat als je te langzaam trapt het fietsen je zwaar af gaat, en zal extra ondersteunen.

Zo heeft iedere e-bike een ingesteld optimaal aantal trapslagen per minuut. Voor de gewone fietser zijn dit er ongeveer zestig, voor toer- en racefietsers ligt het optimum hoger, soms wel bij honderd traprotaties per minuut.

Zolang je minder snel dan zestig omwentelingen per minuut trapt zal de motor helpen om je naar zestig te krijgen. Om je actieradius te vergroten kun je de ondersteuning van de motor verminderen door zo snel mogelijk op het aantal optimale omwentelingen per minuut te gaan fietsen. Dit doe je door bij lagere snelheid in een lichte versnelling te fietsen.

Hier zie je weer hoe belangrijk goed schakelen is.

6. Sensor type – Energie is waar het eigenlijk om gaat

Omdat de optimale trapfrequentie bij fietsen met alleen een rotatiesensor zo belangrijk is speelt het type sensor een grote rol. Op een elektrische fiets met een middenmotor en een trapkrachtsensor maakt de trapfrequentie niet zoveel meer uit. De motor bepaalt dan veel meer de mate van ondersteuning (en dus het energieverbruik) op basis van hoe hard jij kracht zet op de trappers. Hoe meer kracht jij zet, hoe minder de motor nog hoeft te helpen. Lees hier meer over de middenmotor en trapkrachtsensor.

7. Temperatuur – Lithium-Ion-accu’s zijn nogal gevoelig voor temperatuur

Lithium-Ion-batterijen werken niet goed bij lage temperaturen omdat de elektrische weerstand toeneemt. In de winter merk je dat je een stuk minder ver komt met dezelfde batterijlading.

Het aantal Wattuur dat de fabrikant aangeeft op de accu is geijkt op 20° Celsius. Ga je op pad met de elektrische fiets bij een temperatuur van 0° C dan kan je accu zomaar 20% minder energie leveren.

Ook hoge temperaturen zijn niet gunstig voor de batterij. Dit heeft niet direct invloed op de actieradius maar wel op de totale levensduur van de batterij (wikipedia).

8. Wind – Wind in de rug, of van voren?

Fietsen met een stevige tegenwind kost meer energie waardoor de actieradius beperkt wordt. De wind in de rug helpt je juist om verder te komen. Je doet er niks aan.

9. Ondersteuningsniveau – Laat je de motor het meeste werk doen?

Op vrijwel iedere elektrische fiets kun je het ondersteuningsniveau instellen. Je kunt zelf kiezen hoeveel hulp je wilt krijgen van de elektromotor. Logisch dus dat je met een hoge mate van ondersteuning sneller je accu leegrijdt.

Dus moet ik dan altijd op het laagste ondersteuningsniveau gaan fietsen? Nee, dat moet je natuurlijk zelf beslissen. Je hebt niet voor niets een elektrische fiets, geen normale fiets.

Het gaat er om dat je bewust omspringt met het ondersteuningsniveau. Kies tijdens het fietsen het niveau wat op dat moment comfortabel fietst. Voorkom dat je altijd maar in de hoogste ondersteuningsstand fietst.

Als het fietsen je erg makkelijk afgaat zet de trapondersteuning dan een tandje lager. Dat is niet alleen gezond maar je vergroot er dus ook je actieradius mee want je motor hoeft minder voor je te doen.

10. Gewicht – Neem geen onnodig gewicht mee

Het gewicht van jou als bestuurder van de elektrische fiets en het gewicht van de elektrische fiets zelf zijn van invloed op de actieradius. Hoe meer gewicht er verplaatst moet worden hoe meer energie dat kost en hoe kleiner de actieradius dus wordt.

Het enige gewicht dat niet direct negatieve invloed heeft op de actieradius is de batterij zelf. Althans, hoe groter en zwaarder de batterij, hoe meer energie die opslaat.

11. Wegdek – Op een egale verharde weg kom je verder

De ondergrond waar je over fietst heeft effect op de actieradius. Een glad en egaal wegdek zoals een asfalt fietspad geeft minder wrijving aan de banden en minder rolweerstand. De elektrische motor hoeft daardoor minder energie te leveren om die wrijving te compenseren.

Gelukkig ligt er in Nederland relatief veel wegdek van hoge kwaliteit. Zeker de bewust uitgezette fietspaden of fietssnelwegen zijn meestal goed onderhouden. In het buitenland, bijvoorbeeld in Frankrijk of de Belgische Ardennen is dit anders. Verbaas je niet als je daar tijdens een fietstocht grote stukken afgelegd over onverhard wegdek, bospaden of grind. Dit merkt je uiteindelijk in het aantal afgelegde kilometers.

12. Hoogteverschillen – Vlakke wegen of kronkelende bergpaden?

Naast het type wegdek speelt ook de elevatie van het terrein een belangrijke rol. Rijd je veel in de bergen of op heuvelachtig terrein? Houd er dan rekening mee dat je actieradius kleiner is dan je denkt.

Hoewel bergafwaarts fietsen geen energie kost, moet je waarschijnlijk wel af en toe remmen want je wil ook niet te hard gaan. Bergopwaarts fietsen met je e-bike kost meer energie. De zwaartekracht op jouw lichaam en je elektrische fiets moeten worden gecompenseerd door de motor. Ook op dit gebied is Nederland dus een ideaal voor de elektrische fietser. Met het supervlakke terrein haal je veel kilometers uit je acculading.

Wat zijn de ideale omstandigheden voor een grote actieradius?

De elementen heb je niet onder controle, en je kan er ook niet zoveel aan doen dat een weg verhard is of niet. Maar wat zijn hypothetisch de ideale omstandigheden voor een maximale actieradius? Vlak terrein, goed egaal wegdek, snelheid van ongeveer 20 km/u, geen tegenwind of zelf wind mee in de rug en een buitentemperatuur van ongeveer 20° C.

Hoe kom ik zover mogelijk met één acculading?

Dit zijn de snelle en praktische tips om zo ver mogelijk te komen op een enkele acculading:

Voordat je vertrekt

• Zorg dat je banden goed zijn opgepompt. Lees op de buitenband wat de spanning van de band idealiter moet zijn. Meestal is dat 4 bar.
• Zorg dat de accu van je e-bike helemaal is opgeladen.
• Neem geen onnodig gewicht mee. Laat fietstassen of fietsstoeltjes thuis als je ze niet nodig hebt.
• Plan een route waarbij je niet te veel hoeft te stoppen onderweg. Vermijd drukke kruispunten en zoek juist lange rechte fietspaden.

Tijdens het fietsen

• Vermijd slecht of onverhard wegdek.
• Schakel goed op als je wegrijdt.
• Probeer door goed te schakelen je trapfrequentie stabiel te houden rond 60 trapbewegingen per minuut.
• Zet de trapondersteuning in een zo’n laag mogelijke stand
• Geen andere apparaten aansluiten zoals een telefoon via USB

Maar waarom wil je zover mogelijk komen op een enkele acculading?

Het klinkt verstandig om zuinig te rijden en zover mogelijk te komen met een acculading. Maar waarom is het belangrijk om een zo groot mogelijk actieradius te halen? Wat zijn de alternatieven eigenlijk? Als je veelal korte ritjes maakt, en eigenlijk nooit in één keer je accu leegrijdt is de actieradius helemaal niet zo belangrijk.

Als je regelmatig lange tochten wil maken is het wel belangrijk dat je ver kan komen. Je kunt dan heel zuinig gaan rijden met lage trapondersteuning, maar wat als je dat niet wilt? Je hebt immers niet voor niets een elektrische fiets. Dan is een oplossing om bijvoorbeeld een veel grotere accu te kiezen voor je e-bike, of een extra accu te kopen en die mee te nemen. Je kunt je trip ook zo plannen dat je op slimme plekken pauzeert waar je de accu kan bijladen.

Hoe bereken je de actieradius van een elektrische fiets?

Je kunt de actieradius van je fiets zelf berekenen. Maar houd er rekening mee dat er teveel onbekende variabelen zijn om een nauwkeurig antwoord te krijgen.

Wat je moet weten is:

De totale energie die de batterij kan opslaan: De energie inhoud uitgedrukt in (Wh). Dit kan bijvoorbeeld 300Wh, 450Wh of zelf 900Wh zijn. Dit staat vrijwel altijd vermeld op de accu.

Het gemiddelde energieverbruik van jouw fietsgedrag: Dit verschilt om de alle bovenstaande redenen en daarom ook per persoon. Je kunt er van uitgaan dat je verbruik bij een elektrische stads-/toerfiets ligt tussen 5Wh en 8 Wh per kilometer.

Dan bereken je de actieradius als volgt: energie-inhoud accu / gemiddeld verbruik

Voorbeeld 1: Stel je hebt een accu met een energie-inhoud van 300 Wh en jouw gemiddeld verbruik per kilometer is 7Wh. Dan is je actieradius met een volle accu 300/7 = 42,85 kilometer.

Voorbeeld 2: Stel je koopt dezelfde elektrische fiets maar met een grotere accu (500Wh). Daarnaast heb je na het lezen van dit artikel je banden goed opgepompt en ben je gaan letter op het schakelen en je trapfrequentie. Nu gebruik je nog maar 6Wh per kilometer en is je actieradius: 500/6 = 83,33 kilometer.